Contextuele kenmerken, duurzame dynamiek, grote uitdagingen en herstelbeleid met hoog ambitieniveau… Kun je er chocola van maken? Deze woorden zien er misschien mooi of belangrijk uit, maar ze zeggen erg weinig. En dat komt het begrip van een tekst niet ten goede. Wat te doen?

Wat is een dynamische werkomgeving precies? Een organisatie waar lekker veel gebeurt en geen dag hetzelfde is of is het een bedrijf waarvan het personeelsbestand maandelijks wisselt? Staat feestgebeuren voor het feest zelf of de organisatie vooraf?

Deze vage woorden zijn niet fout, en soms zelfs nuttig, maar wil je een heldere tekst schrijven, dan is het goed eens op deze woorden te letten. Containerbegrippen Dit zijn woorden die veel betekenissen kunnen hebben, zoals ding, aspect of element. Gebruik zo’n woord alleen als je geen concreter alternatief hebt. Vraag je altijd af welke vragen zo’n begrip oproept en hoe je die kunt beantwoorden.

Dit besluit heeft verschillende aspecten. (vaag)
Aan de ene kant levert het geld op, aan de andere kant kost het tientallen banen. (al duidelijker, het woord ‘aspecten’ stoort al veel minder)

Begrippen als het nieuwe werken of duurzaamheid zijn woorden waar iedereen zijn eigen betekenis op plakt. Leg deze begrippen dan ook altijd uit of vraag wat de ander bedoelt als hij zo’n woord gebruikt.

Modewoorden
Onder de containerbegrippen bevinden zich veel modewoorden: woorden die een tijd lang veel worden gebruikt en daarna weer verdwijnen of ingeburgerd raken.
Bijvoorbeeld: opstarten (beginnen), aanvliegen, handen en voeten geven, stip op de horizon zetten, je ding doen (doen wat je wilt), ik heb zoiets van (ik denk) en in je kracht staan. De exacte betekenis blijft vaag.

Eufemismen
Woorden die de werkelijkheid mooier maken dan ze is. Vooral gebruikt in de politiek.
bijstellen van de uitgaven = bezuinigingen
krachtwijken = achterbuurten
arbeidsreserve = werklozen
uitdaging = onmogelijke taak
creatief boekhouden = knoeien met cijfers

Wil je helder en eerlijk zijn, gebruik ze dan liever niet. Eufemismen zijn ook nuttig: ze maken een moeilijke boodschap zachter. Als je hond ziek is, hoor je liever dat je ‘m moet laten inslapen dan afmaken. Feedback is makkelijker te verteren als het verbeterpunten zijn dan fouten.

Verzwakkers
Woorden als eigenlijk, waarschijnlijk, mogelijk, in principe, in zijn algemeenheid, tot op zekere hoogte, als het ware, enigszins. Deze woorden heb je soms nodig, omdat je niet alles heel stellig kunt zeggen, maar gebruik je veel van deze woorden dan haken lezers (of luisteraars) af. Wat schieten ze op met jouw informatie als toch niets zeker is? Kijk daarom kritisch of je deze woorden kun weglaten.

Niet: Er komen waarschijnlijk 80 mensen.
Wel: Er komen in elk geval 80 mensen en als de vergadering op tijd is afgelopen, komen er nog 20 mensen bij.

Niet: Tot op zekere hoogte ga ik akkoord.
Wel: Ik ga akkoord met de prijsverhoging maar alleen als de levertijd een dag korter wordt.

Vage hoeveelheden
Een aanzienlijk bedrag, een behoorlijk aantal, in veel gevallen, in zekere mate, grotendeels… ze roepen allemaal de vraag op: maar hoeveel dan precies?
Zelfde geldt voor tijdsindicaties als te zijner tijd, spoedig of zo snel mogelijk.
En dan ook nog: meestal, niet zelden, geregeld of wel eens. Als je geen cijfers voorhanden hebt probeer je dan wel bewust te zijn van wat je met een aanduiding bedoelt. Enkele duizenden euro’s bijvoorbeeld? Meer dan twee derde? Of binnen 3 dagen? Dat is altijd nog concreter dan je eerst had.

Heldere taal: 3 tips
10 tips voor een duidelijke tekst
Schrijftips: een checklist met valkuilen en oplossingen
Boek: Eerste hulp bij taalkwesties
Training: Creatief zakelijk schrijven