“Wat een loser. Wat een onattente egotripper”, mompelt Farinda met haar kaken op elkaar geklemd. Ze slaat de deur tegen de wand als ze binnenkomt. Milan kijkt op van zijn bureau.
“Ik ben kwaad op je”, zegt ze.
“Wat is er aan de hand?”
“Jij”, zegt ze terwijl ze naar hem wijst, “jij zegt gewoon tegen je MT-collega’s dat jij het project mooi voor elkaar hebt gekregen. En je zegt niet eens dat ik al het werk heb gedaan.”
“Wat had je graag gewild dat ik gedaan had?”, vraagt Milan.
“Je had toch gewoon kunnen zeggen dat ik je geholpen heb om het project mooi op tijd en binnen budget af te krijgen? Ik voel me totaal niet gezien nu. Niet door jou en niet door het MT.”

Boosheid en teleurstelling zijn hulpmiddelen

Vaak zien we boosheid en teleurstelling als iets negatiefs, iets naars. En zo voelt het ook, daar zijn we het vast wel over eens. Tegelijkertijd zijn boosheid en teleurstelling boodschappen van ons innerlijk dat er een verlangen in ons gehoord wil worden. Een heftige emotie biedt ons de gelegenheid iets over onszelf te weten te komen.

In dit geval voelt Farinda een enorme boosheid en door deze uit te spreken, komt ze erachter dat ze zich gezien wil voelen, dat ze genoemd wil worden voor haar bijdrage. Gelukkig reageert Milan rustig. Meestal leidt het uiten van teleurstelling tot verwijten heen en weer. En dat maakt ons nog meer ongezien en ongehoord. Daarom is het handiger om eerst zelfonderzoek te doen voordat we onze boosheid uiten naar de ander.

[intermezzo:1]

Als we zelfonderzoek doen, komen we er vaak achter dat we graag willen dat de ander ons iets geeft. Aandacht, waardering, ruimte… Nou is het probleem dat anderen vaak genoeg hebben aan zichzelf en niet zo goed zijn in gedachten lezen. Dus zij weten vaak helemaal niet wat voor jou zo belangrijk is. Je zult het ze op zo’n manier moeten vertellen dat ze zich niet aangevallen voelen en bereid zijn je te geven wat je verlangt. Vaak doen mensen het graag als je het ze op een vriendelijke manier vraagt.

Overigens is aangeven wat je nodig hebt geen garantie om te krijgen wat je wilt. Misschien past jouw verlangen, bijvoorbeeld attent zijn, niet bij de persoonlijkheid van de ander. Ook dan is zelfonderzoek belangrijk, maar dan op een andere manier. Op welke wijze kun je jezelf geven wat je nodig hebt? Hoe kun je jezelf bijvoorbeeld de waardering geven die je nodig hebt? Hoe kun je jezelf (en eventueel anderen) laten weten dat je trots bent op je prestaties? Hoe kun je meer ruimte voor jezelf creëren?

Gerda Bos

Ten diepste zijn we vaak teleurgesteld in onszelf

Er is nog een reden van onze teleurstelling. Die ontdekken we soms als we achter onze boosheid op anderen durven kijken. Kan het zijn dat je teleurgesteld bent in jezelf? Bijvoorbeeld omdat je onvoldoende aan anderen hebt laten weten wat jouw bijdrage is aan de klus die je samen met collega’s hebt gedaan? Of baal je ervan dat je de uitdaging niet bent aangegaan om samen met je vrienden die berg te gaan beklimmen? Of dat je niet tegen je partner hebt gezegd dat je eigenlijk helemaal niet zo graag naar zijn actiefilms kijkt, maar graag samen een dramafilm zou willen bekijken?

Durf je verlangen onder ogen te zien. En wees bereid om de angst te doorstaan die hoort bij het vervullen van je verlangen. Zeg dus gewoon vriendelijk wat jij graag zou willen. Omdat jij jij bent. Omdat je een prima mens bent. En omdat dat verlangen bij jóú hoort!

Tips om je verlangen te onderzoeken:

Luister naar het verlangen achter je boosheid, irritatie of teleurstelling: welk gevoel is het? Waar voel je het in je lichaam? Als je je zou uitspreken tegen degene op wie het gevoel gericht is, wat zou je dan willen zeggen? (Nee, niet uitspreken tegen de persoon in kwestie. Eerst je verlangen onderzoeken!) Wat is je verlangen? Wat had er anders moeten zijn, zodat je niet boos of teleurgesteld was geweest? Wat had de ander moeten doen? Wat had je zelf anders kunnen doen? Hoe had je jouw verlangen eerder kunnen communiceren? Hoe kun je jezelf geven wat je van de ander verlangt?
Hoe kun je jouw verlangen zo verwoorden dat je geen schade kunt toebrengen aan de relatie met de ander? Ga het gesprek aan.
- Benoem de feitelijke gebeurtenis.
- Vertel wat het effect op jou is. Gebruik ik-boodschappen.
- Laat weten wat je graag wilt dat de ander doet.
Bedenk hoe je in het vervolg zelf eerder kunt zorgen dat je verlangen wordt vervuld.

(Dit artikel is geïnspireerd door een tekst uit Nachttrein naar Lissabon van Pascal Mercier, 2011.)

Meer weten?

Gerda Bos is psycholoog, coach, trainer en mediator. Voor Management Support verzorgt trainingen als Blijf je brein de baas bij stress en Meeveranderen en regie houden.