Deze serie gaat in op hoe ons brein werkt en hoe we door hersentraining bestaande patronen kunnen doorbreken en onszelf nieuwe vaardigheden eigen kunnen maken.

Ga de oermens in jezelf te lijf

We hebben meer (financiële) middelen, mogelijkheden en keuzevrijheid dan ooit. Toch leidt dat niet automatisch tot meer geluk. Waar het sommige mensen heel goed lukt de juiste keuzes te maken, krijgen anderen een burn-out, ontwikkelen grote schulden of raken verslaafd. Het lijkt erop dat zij op de kruispunten in hun leven steeds de verkeerde keuzes maken, terwijl succesvolle mensen steeds de goede afslag kiezen.

Doolhof – Hoe bereik je jouw doel?

Dat het kiezen van het juiste pad best moeilijk is laten de Amerikaanse onderzoekers Minsky en Papert zien met deze test.

Kijk naar de afbeelding en probeer puur door te kijken, dus zonder je vingers te gebruiken, te bepalen welk pad naar het doel leidt. Je zult zien dat je echt even de tijd moet nemen om het doolhof te doorlopen, simpelweg omdat je niet alles in één oogopslag kunt waarnemen. De figuur is een metafoor voor ons leven: we weten niet altijd van tevoren hoe we ons doel moeten bereiken omdat we gewoonweg niet alles kunnen overzien en weten. Hoe meer tijd je echter besteedt aan informatievergaring, hoe beter het lukt om keuzes te maken die leiden tot het doel.

VUCA-wereld

Die tijd voor focus en informatievergaring lijkt te ontbreken in de hedendaagse maatschappij. We leven in een VUCA-wereld, wat staat voor:

• Volatility (beweeglijkheid)
• Uncertainty (onzekerheid)
• Complexity (complexiteit)
• Ambiguity (meerduidigheid).

Overal zijn verleidingen: het piepje van je mobiele telefoon dat je een nieuw bericht hebt; altijd toegang tot je e-mail; vet en suikerrijk eten op werkelijk iedere plek. Onze hersenen zijn van oudsher zo ingesteld dat we hier eigenlijk direct op willen reageren. Er is een stimulus en die vraagt om een respons. Dat patroon komt van tienduizenden jaren geleden, toen het slim was om meteen te reageren op een stimulus, bijvoorbeeld eten of gevaar.

Prefrontale hersenschors

Vandaag de dag is het vaak beter om even een stap terug te doen en je af te vragen of die handeling bijdraagt aan het behalen van je doelen. Gelukkig is er een deel in onze hersenen dat ons hierbij helpt. Dat is een evolutionair gezien veel jonger hersengebied: de prefrontale hersenschors, ook wel het executieve brein of CEO-brein genoemd. Dit hersendeel wordt gerelateerd aan vaardigheden als langetermijnvisie, plannen, je gemotiveerd voelen, zelfreflectie, leren van feedback, complexe beslissingen nemen, het controleren van emoties en het vertonen van prosociaal gedrag. Hoe beter dit deel van het brein is ontwikkeld, hoe beter we in staat zullen zijn om keuzes te maken die op lange termijn leiden tot succes. Door het trainen van de prefrontale hersenschors leer je verleidingen te weerstaan en gefocust te blijven.

In deze serie laten we je aan de hand van testjes, oefeningen en video’s ervaren hoe onze hersenen werken en leren we wat je moet doen om je hersenen zo te trainen dat je je niet langer een speelbal voelt van de omstandigheden, maar een spelleider wordt die gericht op zijn doelen afgaat.

Tekst: Mirjam Hulsebos

Deze serie is gebaseerd op het boek IK2 van Margriet Sitskoorn. Ze vertelt je over de waarde van het boek in deze video.